دائمه مطلقه با وقتیه در شکل اولدائمه مطلقه با وقتیه در شکل اول، از اصطلاحات علم منطق بوده و يکي از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل اول می‌باشد. ۱ - توضیح اجمالیدائمه مطلقه با وقتیه در شکل اول، از اصطلاحات علم منطق بوده و يکي از ضروب منتج قیاس مختلط در شکل اول می‌باشد. ۱.۱ - قیاس مختلط«قياس مختلط» قياسى است که صغرا و کبراى آن از قضاياى موجهه ترکيب يافته باشد. يکي از ضروب منتج قياس مختلط در شکل اول عبارت است از: اختلاط قضيه دائمه مطلقه (صغرا) با وقتيه (کبرا) . ۱.۲ - تبعیت نتیجه از کبری از حیث جهتدر ضروب منتج شکل اول، همه جا نتيجه از لحاظ جهت، تابع کبراست، بجز کبرا در قضاياي وصفيه. ۱.۳ - تبعیت نتیجه از صغریدر ضروب منتج شکل اول، همه جا نتيجه از لحاظ جهت، تابع کبراست، مگر اينکه کبرا از قضایای وصفیه، يعني مشروطه عامه يا خاصه و عرفیه عامه يا خاصه باشد که در اين صورت، نتيجه في‌الجمله تابع صغراست. ۱.۴ - قواعد تشخیص تبعیتبراي تعيين موارد مزبور [تشخیص تبعیت نتیجه از صغری یا کبری از لحاظ جهت] بايد به سه قاعده رجوع کرد:۱.۴.۱ - قاعده اوّلهر گاه کبرا، وصفيه و صغرا مقيّد به لادوام باشد قید مزبور در نتيجه حذف مي‌شود. ۱.۴.۲ - قاعده دوّماگر کبرا وصفيه بدون ضرورت، يعني عرفيه عامه يا خاصه، و صغرا مقيّد به ضرورت باشد، قيد ضرورت در نتيجه حذف مي‌شود، زيرا ضرورت صغرايي که کبراي آن خالي از ضرورت باشد به نتيجه سرايت نمي‌کند. ۱.۴.۳ - قاعده سوّماگر کبرا وصفيه‌اي باشد که به لادوام مقيّد شده است؛ يعني مشروطه خاصه يا عرفيه خاصه باشد، قيد مزبور از کبرا به نتيجه منتقل مي‌شود. از آنجا که کبراي قياس مرکب از دائمه مطلقه با دائمه مطلقه از قضاياي وصفيه، يعني مشروطه عامه يا خاصه و عرفيه عامه يا خاصه نيست، نتيجه از لحاظ جهت، تابع کبرا، يعني وقتيه خواهد بود؛ ۱.۵ - مثالهر انساني دائماً ناطق است و هر ناطقي به طور ضرورت متنفس است، نه هميشه؛ پس هر انساني به طور ضرورت متنفس است، نه هميشه [۳]
قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه، ص۱۵۱.
[۴]
مجتهدخراسانی(شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۱۴.
[۵]
قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، شرح المطالع یا لوامع الاسرارفی شرح مطالع الانوار، ص۲۶۸.
۲ - پانویس
۳ - منبعپایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «دائمه مطلقه با وقتیه در شکل اول»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۲۵. رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی
|